Omdat de Noordoostpolder op de tekentafel is ingericht en zo efficiënt mogelijk moest worden ingedeeld, zijn de boerderijen in de Noordoostpolder systematisch geplaatst in rechte lijnen langs kaarsrechte wegen, met ruime kavels voor optimale landbouwproductie. Zulke rechte lijnen en de puur rekenkundige verdeling van het land vind je nergens anders en maakt de Noordoostpolder uniek.
De boerderijen werden vaak gebouwd van schokbeton, een bijzonder duurzaam materiaal dat perfect was voor de omstandigheden in het gebied. Een voorbeeld van zo’n boerderij zie je hier. Schokbeton bood een efficiënte manier om snel en degelijk te bouwen en was bovendien bestand tegen de natte grond en het onvoorspelbare klimaat.
Buiten de Noordoostpolder vind je zo goed als nergens boerderijen van Schokbeton, zodat ook deze de Noordoostpolder uniek maken. En of je ze nou mooi vindt of niet, ze bepalen voor een groot deel het aanzicht van het platteland van de Noordoostpolder. Deze boerderijen zijn vandaag de dag een erfgoed van naoorlogse innovatie en laten zien hoe techniek en functionaliteit hand in hand kunnen gaan.
Tip: fietstocht langs diverse boerderijen in de Noordoostpolder
Nog veel indrukwekkender op het gebied van creativiteit en innovatie is het dorp Nagele, dat een toonbeeld is van modernistische architectuur en stedenbouw. Dit dorp werd in de jaren ’50 ontworpen door enkele van de meest invloedrijke architecten en ontwerpers van die tijd, waaronder Gerrit Rietveld en Aldo van Eyck.
Nagele is een uniek experiment, gebouwd volgens de principes van het Nieuwe Bouwen. Het dorp kenmerkt zich door zijn strakke lijnen, open plattegronden met veel groen en een functionele indeling. En, niet te vergeten, platte daken zo ver het oog reikt. Hier is de traditionele dorpsstructuur overboord gegooid ten gunste van een modern en vooruitstrevend ontwerp dat perfect past bij de idealen van de wederopbouwperiode.
Het dorp fungeert tegenwoordig als een levend museum, waar bezoekers kunnen ervaren hoe vernieuwend de visie van het Nieuwe Bouwen in de jaren '50 was. Museum Nagele, dat na een grondige herinrichting later dit jaar weer open gaat, neemt je bovendien middels een uitgebreide expositie mee door de ontstaansgeschiedenis en het architecturale experiment dat het dorp zo uniek maakt. Ben je benieuwd hoe de vooruitstrevende woningen van Nagele er vanbinnen uitzien? Neem dan een kijkje in het in jaren ’50 ingerichte Huis Polman.
Ontdek de bijzondere architectuur van Nagele
Een bijzonder hoofdstuk in de geschiedenis en inrichting van de Noordoostpolder wordt gevormd door de grootschalige waterloopkundige onderzoeken die hier in de vorige eeuw werden uitgevoerd. Elders in Nederland maakten beperkte ruimte of conflicterende belangen het lastig om zulke grootschalige experimenten uit te voeren. Het nieuwe land van de Noordoostpolder bood juist letterlijk en figuurlijk alle ruimte om op grote schaal te experimenteren met waterbeheer en waterbouwkundige technieken.
Het Waterloopbos bij Marknesse werd dan ook dé testlocatie voor dijkontwerpen en waterkeringsconstructies. Ingenieurs en wetenschappers konden hier in de praktijk onderzoeken hoe verschillende materialen, hoogtes, en structuren zich gedroegen onder gecontroleerde omstandigheden. Dit soort innovatieve experimenten vormde de basis voor verbeteringen in de waterveiligheid, niet alleen in Nederland, maar ook in andere delta's wereldwijd.
Meer over waterloopkundig onderzoek in het Waterloopbos
Naast innovatieve boerderijen, polderdorpen en onderzoekslocaties biedt de Noordoostpolder ruimte voor nog meer architectonische hoogstandjes: je vindt hier twee landschapskunstwerken. Dat zijn grootschalige kunstwerken waarbij de hele omgeving deel uitmaakt van het betreffende kunstwerk. En daar heb je natuurlijk ruimte voor nodig, die in de weids opgezette Noordoostpolder makkelijk gecreëerd kon worden.
Het meest iconische landschapskunstwerk is Deltawerk//, een 250 meter lang golfbassin dat door ingenieurs is ontworpen en later door kunstenaars is omgebouwd tot een magische belevenis van licht en donker met tussendoor schitterende uitzichten op de omringende natuur.
Deltawerk// is niet alleen een visueel spektakel, maar ook een eerbetoon aan de waterwerken die de polder mogelijk hebben gemaakt. Het combineert een industrieel ontwerp met een diepgaande symboliek, waarbij het water zowel vriend als vijand vertegenwoordigt.
Het andere levensgrote kunstwerk in de Noordoostpolder is Pier+Horizon: een lange pier die zich uitstrekt in het Zwarte Meer, omringd door de kraggen waaraan het nabijgelegen dorp Kraggenburg zijn naam heeft te danken. Precies op deze plek lag al ver voor de inpoldering een strekdam die het lichtwachtershuis op Oud-Kraggenburg verbond met Genemuiden op het vaste land. Pier+Horizon benadrukt de grootsheid van de Noordoostpolder en biedt bezoekers een reflectie op de relatie tussen mens en natuur.
Meer over landschapskunst in de Noordoostpolder
Of het nu gaat om architectuur, wetenschap of landschapskunst, de Noordoostpolder is onlosmakelijk verbonden met innovatie en creativiteit. Van de modernistische pracht van Nagele tot de indrukwekkende landschapskunstwerken en de waterbouwkundige testlocaties: de Noordoostpolder biedt een bijzondere mix van bezienswaardigheden die nergens anders in Nederland te vinden is. Kom langs en ontdek zelf wat menselijk vernuft en creativiteit kunnen bereiken. De Noordoostpolder zal je verrassen en inspireren.
